Kayıtlı değilsiniz. Buraya tıklayarak ücretsiz kayıt olabilirsiniz.
Giris
Hala hesabınız yok mu? Hemen açabilirsiniz. Kayıtlı bir kullanıcı olarak tema yönetici, yorum ayarları ve isminizle yorum gönderme gibi avantajlara sahip olacaksınız.
Lastiklerin önemi nedir?:
Tarih: 28.05.2004 Saat: 18:04 Gönderen: webmaster
zaferyangin bildirdi: "Bir lastiğin yolda tutunabilmesi için, hammaddesindeki kauçuğun çok büyük önemi vardır. Yol ile aramızda tek tutunma noktası lastik olduğuna göre de önemle üstünde durmamız gereken bir konu olmalı. Lastiğin kauçuğunun önemi kadar lastiğin yere temas eden yüzeyindeki kanalların da bir o kadar önemi vardır.
Yağmurlu bir hava. Yolda gidiyorsunuz. Lastiğinizin yola tutunup tutunmadığını nasıl anlarsınız? Aracı ani sağa sola yalpalatarak derseniz bir yerlere yapışırsınız. Bunun testi yada denemesi yoktur. Ancak aniden durma yada ani bir manevra ihtiyacı duyduğunuz takdirde anlayabilirsiniz ki bu da geç olacaktır. Bu yüzden yağmurlu bir havada mümkün olduğunca daha yavaş hareket etmelisiniz. Aynadan baktığınızda lastiklerinizden çıkan su bulutu, lastiğinizin yol ile arasında kalan suyu ne kadar iyi tahliye edip etmediğini size bildirecektir. Aynadan bakarken diyorum bu genelde zor da olsa görünür. Ama çok fazla görmeye de çalışmayın. Güvenlik her zaman ön plandadır. Bunun yerine öndeki bir araca da bakarsanız o su bulutunu göreceksiniz. İşte lastiğin yere tam ve doğru teması için arasında hiçbir şekilde su kalmamalıdır. Ancak bu sayede yola güvenli tutunabilir. Bunun dışında yol tutunmasının azalıp azalmadığını didonun hafiflemesi yada otomobil ise direksiyonun hafiflemesi de gösterir. Aracımız yola yeterli tutunmuyorsa, sanki bir yumuşak tabaka üstünde gidiyormuş gibi hafifler. Yolun kaygan olup olmadığını anlamaya çalışmak için ASLA FREN YADA GAZA FAZLA YÜKLENEREK DENEMEYE ÇALIŞMAYIN. Lastiklerinizde bulunan kanallar, zemin ile lastik yüzeyi arasında kalan suyun tahliyesini sağlamakla görevlidir. Bu sayede aracınız zemine daha sağlam basar. Lastikleriniz ne kadar yeni olursa olsun, ne kadar taze olursa olsun, kanalların tahliye edebileceği miktardan fazla su kütlesine girerseniz aquaplaning denilen olay olur.
Yolda giderken bir su birikintisine girdiniz. Ne yapmalısınız?
* Eğer gazı aniden kesersek, aracımızın ivmelenmesi düşer. İvmelenme düşünce, aracımız öne doğru yığılma yapar. Öne yığılan aracımız, ön lastiklere yük bindirir. Ön lastiğin ezilmesi ile kanalların arası daralır. Bu da yeterli su tahliyesini yapamamasına sebep olur. Lastik ile zemin arasında sıkışan su, lastiğimizi ne yöne savurursa aracımız o yöne doğru ani sürüklenme yapar. Bu da dengemizi kaybetmemize neden olur.
*Eğer gaz verirsek, aracımızın önü hafifler arka lastiğe fazla yük biner. Ön lastiğin yeterli miktarda yere basınç vermemesi nedeniyle, lastiğimiz ile zemin arasında tutunma zorluğu olacaktır. Bu da yine savrulmaya sebep olabilir. Arka lastik gerekli tutunmayı yapamayabilir ve lastik patinaja düşebilir. Bu da dengemizin kaybolmasına neden olur.
Bunların yerine, gazı yavaş yavaş keserseniz, didonu düz tutup, asla ağırlığınızı sağa sola kaydırmazsanız, motoru kendi ataletine bırakırsanız, bu sorunu daha kolay atlatabilirsiniz.
SİZ SİZ OLUN, YAĞMURLU HAVALARDA ASLA KURU HAVADA GİTTİĞİNİZ GİBİ GİTMEYİN. MUTLAKA DAHA YAVAŞ VE TEMKİNLİ KULLANIN.
Aynı durum kuru hava için de geçerli. Bu sefer su yok. Ama hava var. Doğal olarak lastik ile yer arasındaki havayı da tahliye etmesi gerekir bu kanalların. Aksi takdirde lastik ile yer arasında bir hava tabakası olacak. O zamanda tutunma yeterli olmayacak ve aracımız yola tutunma sorunu yaşayacak. Hani derler ya, önümüz yaz. Yazı bu lastikle geçir. Yanlış bir düşünce. Havayı tahliye edemezse de aracınız kayar ve kaza yaparsınız. Bazılarınız diyecek ki pistlerde yarış arabalarının ve yarış motorlarının lastiklerinde hiç desen yok.(SLICK Lastik) Onlar nasıl tutunuyor? Nasıl oluyor da havayı tahliye edebiliyor? Dikkat ederseniz, yarış arabalarının, yarış başlamadan önce özel ısıtıcılarla lastikleri ısıtılır. Bu ısıtılma sebebi, özel alaşımlı lastik yüzeyinin yapışkanlığını artırır. Belli bir ısı değerinde bu lastikler yapışkan özelliğine sahip olurlar. Tutunmayı da bu yapışkanlık özelliği sağlar. Ancak en ufacık su, bu lastiklerin tüm sihirini bozar. Bu yüzdendir ki bu lastikler sadece kuru hava ve yarış pistlerinde kullanılır.
Bunların dışında önemli bir faktör de lastik havalarıdır. Lastik havalarınız, üretici firmanın değerlerinden fazla yada düşük ise, yola tutunmanız da yetersiz olacaktır.
· Lastik havanız fazla ise; Isınma ile lastik içindeki hava genleşecek ve lastiğiniz, sizin bastığınız hava değerinden daha yükselecektir. Bu yüzden yola basan taban yüzeyi azalacaktır. Sürtünme azalacaktır. Lastiğiniz düzensiz aşınacaktır. Yol tutuşunuz azalacaktır.
· Lastik havanız az ise; Isınma daha fazla olacaktır. Ancak lastiğiniz yinede yeterli basınca ulaşamayacaktır. Lastiğiniz düzensiz aşınacaktır. Lastik yüzeyindeki kanalların arası daralacak, su ve hava tahliyesini düzgün yapamayacaktır. Bu yüzden de yine yola tutunmanız azalacaktır.
· Lastiğiniz, üretici değerlerinde ise; Isınma ve genleşme ile lastiğiniz yola tam olarak basacaktır. Bu sayede düzgün aşınma, tam yol tutuş ve güvenli sürüş sağlanacaktır.
Lastik yüzeyindeki kanalların derinliği yeni iken 7-8 mm dir. (Normal yol lastikleri için geçerli) Otomobillerde 1,60 mm ye, motosikletlerde ise 2.50 – 3.00 mm’ye düştüğünde kanal derinlikleri lastiklerin kesin olarak değiştirilmesinde fayda vardır. Niçin motosiklette daha fazla? Otomobilde 4 tekerlek var. Oysa motosiklette 2 tekerlek. Otomobillerin ağırlığı ortalama 1000 kg arasındadır. Oysa motosikletlerin ortalama 90 – 300 kg arasındadır. Tölerans dolayısıyla otomobilde daha fazla olabiliyor. Ama motosikletin şakası olmuyor. Bunun dışında otomobil lastikleri düz taban ve aşınma eşit oranda iken, motosiklet lastikleri oval olduğundan ve çoğunlukla lastiğin tam orta noktasında yol aldığımızdan, yanaklardaki desenler yeni gibi kalırken, lastiğin ortasındaki desenler çok daha fazla aşınıyor. Doğal olarak da değiştirilmesi gerekiyor.
İşim gereği, lastik üreticisi bir fabrikada almış olduğum eğitim sırasında, Avrupa’da yapılan testlerin sonuçlarını görme fırsatım olmuştu. Hatırladığım kadarıyla sizlerle paylaşıyorum, lütfen dikkatli okuyun bu satırları,
Test aracı 1280 kg. ağırlığında standart bir otomobil. 160 km/h ile giderken yere bastığı ağırlık 40 kg. Bunun sebeplerini şöyle sıralamışlar,
· Aracın altından geçen hava koridoru ile, üstünden geçen hava koridoru dengesizleşiyor. Bu da aracın yerden yükselme eğilimi göstermesine neden oluyor. (Aerodynamic)
· Lastik yüzeyindeki kanallar, belli bir hızdan sonra hava tahliyesini yeterli miktarda yapamıyor...........
· Vs.vs....
Ürkütücü bir gerçek arkadaşlar. Düşünün motosikletlerimiz 200 kg civarında. Bu hızlarda sizce kaç kg. yere basıyor?
Zafer, çok güzel bir yazı hazırlamışsın, ellerine sağlık. Yazıyı hazırlarken yararlandığın bir kaynak var mı yoksa kendi bilgilerinle mi hazırladın. Bunları belirtmende fayda var. Katı bilimsel gerçeklerden bahseder gibi bir ifade var. Bu tür ifadelerden kaçınmak lazım. Gözüme çarpan yanlışlardan biri "Bu yüzden yola basan taban yüzeyi azalacaktır. Sürtünme azalacaktır. " ifadesi oldu. Bu konu forumda açılmıştı. Yük değişmediği müddetçe yere basan yüzeyin azalması sürtünmeyi azaltmıyor. Yüzeyin artması da sürtünmeyi artırmıyor. Ama azalan yüzeyde birim alan başına düşen yük (yani basınç) arttığı için lastiğin ömrünün geometrik olarak azaldığı doğru.
Yüksek hızlarda arabaların altındaki havanın oluşturduğu yastık gerçekten de arabanın yola binen ağırlığını azaltıyor. Bu sebeple bilimum otomobil yarışlarında arabayı yere "bastırmak" için otomobilin özellikle arka bölümüne (çekiş burada olduğu için) rüzgarlık yerleştiriliyor. Rüzgarlıklar uçak kanadı gibidir. Hava akımını farklı hızlarda keserek basınç farkı oluşturur ve boşalan alana doluşan hava basıncının yarattığı kaldırma kuvvetini kullanırlar. Rüzgarlıktaki tek fark uçak kanadının ters çevrilmiş hali olmasıdır. Yani kaldırmak için değil indirmek için basınç oluşturur. Diğer taraftan motosikletlerin yere bakan yüzey alanı çok küçük olduğundan altımızda dolaşan hava akımının kaldırma kuvveti ihmal edilebilecek kadar azdır. Kaba hesapla bir arabanın altındaki kaldırma alanı takriben 8 metrekare iken bir motosiklette takriben 1 metrekare civarındadır. Verdiğin araba örneğinde arabanın toplam ağırlığının %96'sı hava tarafından kaldırılıyor. Motosiklette bunun 8 de 1'i kadar kaldırma olduğundan, takriben %12'lik bir ağırlık azalması olacaktır diye düşünüyorum. Yani benim motorum titanın ağırlığı 160'la dahi giderken 125 kilodan 110 kiloya düşecek ki bu devede kulak gibi birşey. Neyse ki benim titan asla 160 yapmıyor. Yapsa bile benim ağırlığım dengemizi korumamıza yeter, merak etme. :)
Bilgi dağarcığımdan yapacağım yorumlar bunlar. Tekrar ellerine sağlık.
Goblin "Yük değişmediği müddetçe yere basan yüzeyin azalması sürtünmeyi azaltmıyor. Yüzeyin artması da sürtünmeyi artırmıyor" yazmissin. Baslangic motoru topiclerine takilacagina "lastik desenleri" konusuna git, bunu orada anlatmistim.
Lastigin yere temas eden kismi deforme oluyor ve yuzeyle arasinda surtunme kuvvetinin yanina "yapisma" gibi "mekanik tutunma" gibi farkli bilesenlerde giriyor. Surtunme kuvveti yuzey alanindan bagimsiz bile olsa bu diger iki bilesen yuzey alaniyla ilgilidir. Elastomerlerde "surtunme" (surtunme, yapisma, mekanik tutunmayi bir arada kastediyorum) yuzey alaniyla ilgilidir. Fizik dersinde ogrendigin "Columb Friction" modeli lastikle yer iliskisini aciklamiyor.
Diye kisaca yazmisim adi gecen konuda.
Asagidaki linkten ulasabilirsin.
http://www.ikiteker.org/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=1214
