Motosiklet Teorisi #19 -ELLER AYAKLAR VE OTESI

[Donald_Duck]

Bu teori yazisi cok uzun suredir yayinlanmayi bekliyor, ama her nedense sira gelmiyor bir turlu...ilerde anasayfada yer almasi umuduyla buraya post ediyorum, yararlanmaniz umuduyla,
DD

--------------------------------


Motosiklet Teorisi #19 . ELLER AYAKLAR VE OTESI

Forumlardan, ve bizzat karsilastigim acmazlardan anladigim kadariyla motosiklette durus kadar makineyle fiziksel alis verisin temel noktalari olan eller ve ayaklarin konumu, durusu ve kullanimi ile ilgili bir tema incelememiz gerekiyor.

Cocuklugumda “Feza ve Otesi” diye bir kitap okumustum, hala kitapligimda durur…Kitabi aldigimda zannetmistimki yazar fezanin otesinde ne oldugunu kesfetmis anlatacak…Oysa ki kitap fezayi anlatiyor, otesini sana birakiyordu. Simdi intikam saati geldi iste….

Gerci bir kac eski yazismada gecmisti ama burada olabildigince detayli olarak su gidon tutusu meselesine bir egilelim once.

Elcigi ayni otomobil direksiyonu zihniyetiyle tutarsiniz, yani ille herkese gore dogru bir yontem yoktur. Kimi 3u ceyrek gece tutar, kimi 10 u 10 gece gibi tutar vs. ana kural relaks ve size gore en rahat sekliyle tutmaktir. Boylece en guvenli tutus saglanabilir. Relaks olmayan ve konforsuz bir tutusla hic bir araca hakim olamazsiniz.

Daha once yazdigim bir tabiri tekrarlayacagim, gidonu daima "bir genc hanimin bilegi" gibi sIkmadan, kararli ve guvenli bir sekilde tutacaksiniz. Soyle yapin... Eliniz, omuzunuz relaks olsun, dirsekleriniz esnek ve kirilmamis olsun, elinizi yeterince ileri uzatip dort parmaginizla fren ve debriyaj levyelerini kavrayacak sekilde (kucuk parmagin ilk -tirnaga yakin olan- bogumu levyeye gelecek sekilde) elciklerin ustune koyun. Avucunuzun seklini bozmadan parmaklarinizla elcigi kavrayin. Iste tutus budur. Bu olay sirasinda siritirsaniz relaks tutus hakkinda dah iyi bir fikriniz olur. (ciddiyim)

Fren nasil sIkilir...fren dort parmakla "progresif" olarak, yani kararli ve gittikce artan bir basincla surekliligi bozulmaksizin yeterli sonuc alinincaya kadar sIkilir. Iki parmakla fren yapmak yaris teknigidir, cunku yarislarda motosikleti durdurmak soz konusu degildir. Ileri duzeyde suruculer "durma"soz konusu olmayan frenlemelerde kullanabilir tabiiki, bu "ileri duzey" den kastim "ne zaman iki ne zaman dort parmak kullanilacagi hakkinda sasmaz bir tecrubeye sahip" duzeydir. Ve bu ileri duzeyde suruculer ozellikle dusuk hizlarda durmak gerektiginde daima dort parmakla fren yapar, cunku "precise" hassas frenleme ancak ve ancak kucuk parmak ve yuzuk parmagi ile saglanir ve neydi...ayni anda otomatik olarak motor gaz keser.

Iki parmakla fren yapildiginda ayni anda gaz kasilemez, oysa ki frenlemenin amaci motoru yavaslatmak oldugundan gaz kesmek en az fren yapmak kadar onemlidir. Motor durur vaziyetteyken yukarda dedigim gibi fren tarafi elcigini tutun, gaz verin...simdi dort parmaginizla fren levyesine uzanin...ne oldu gaz hemen kapandi degil mi? Oyle olmali zaten.

Motorsuz deneme…Sol elinizin gerdirerek acin. Sol basparmak “elcik”, isaret parmagi da “fren kolu” dur. Simdi sag elinizle sol basparmaginizi kavrayain. Farzedin ki elcigi tutuyorsunuz, simdi ayni fren yapar gibi sol isaret parmaginizi iki ve sonra dort parmaginizla cekin…basparmak kirilmasin. Farki anlamaya calisin. Hangisi ile daha kararli ve hassas yapabildiginizi goreceksiniz.

Bu calismayi simdi “progresif”, yani gittikce artan kararli bir basincla uygulama calismasina donusturun. Freni sIkmaniz en az 2-4sn sursun.

Debryaj nasil sIkilir...Bir defada tamami dort parmakla.

Yine motorsuz bir deney…Bu kez Sag elinizin gerdirerek acin. Sag basparmak “elcik”, isaret parmagi da “debriyaj kolu” dur. Simdi sol elinizle sag basparmaginizi kavrayain. Farzedin ki elcigi tutuyorsunuz, simdi ayni debriyaji sIkar gibi gibi sag isaret parmaginizi dort parmaginizla cekin…yine sag basparmaginizi kirmayin. Debriyajin tamamini bir defada sIkIn. Zaten dogal olarak oyle calistigini goreceksiniz.

Ayaklara gelelim. Once Turkcede karsiligi olmayan bir bolgeden bahsedecegiz, bu bolgeye Ingilizcada “Football” – “Ball of the Foot” yani “Ayak Topu” deniliyor. Ayak tabaninda, parmaklarin, ozellikle basparmagin ayaga baglandigi yerde bir yari kuresel cikinti vardir. Bu bolgeye “ayak topu” diyecegim. Bunu en iyi bisikletciler anlar, ozellikle yaris bisikletlerinde “kalpiye” denilen bagciklar pedala baglandiginda ayak pedala bu bolge ile basar. Ozel bisiklet ayakkabilarinda da pedal kilidi ayagin bu bolgesine denk gelecek sekilde ayarlanmistir. Iste motor surerken “peg” lere (ayak basilan yerler) ayaginizin bu noktasi ile basacaksiniz (cruiser / chopper kullananlar istedikleri gibi basabilir, bu tur motorlarda ayagin fonksiyonu motorun surus mekanigini etkilemez).

Yani motor surerken bisiklette tup gaz tasiyan bakkal ciraklari gibi ayaginizin ortasiyla basmaycaksiniz peglere, hele ayak burunlarini disariya acmayi aklinizdan bile gecirmeyin.

Niye?

Cunku viraj tekniklerinde bir ileri asamaya geciyoruz da ondan. Buradan sonrasini kontra teknigini bilmeyen, kullanmayan hic okumasin. Ve hemen deneye gecelim…
Oturdugunuz yerde, simdi, ayaginizin tabanini yere basin ve dizinizi yukseltmeye calisin…tabiiki mumkun degildir. Iste bu ayak ayni tabanin ortasiyla peg e basiyor gibidir. Pekala, peg e bastiginizda dizinizi bir iki cm kaldirabileceginizi kabul ediyorum, ama bu hic bir ise yaramaz.
Simdi, ayak topunuzu (dikkat “topuk” degil) yerden ayirmadan dizinizi yukseltin…Diz en az 7-8 cm yukselir ki iste bu bize lazim olacak.

Soyle, diyelim sol virajdasiniz, sol elinizi ittiniz ve kontra ile viraja girdiniz, hizinizi bin kere soylememe ragmen ayarlayamadiniz  ve yeterli yatis acisini yakalayamiyorsunuz…sag dizinizi kaldirin ve tanki dizinizle sola itimeye baslayin. Kalcanizdan dizinize giden dogrultu virajin cikisini gosterecek sekilde…fazla degil.
Iste size kontra tekniginizi destekleyecek, asiri hizla viraja girdiginizde biraz daha az ter fiskirmasini saglayacak bir teknik. Unutmayin bu yanliz basina kullanilmaz, sadece kontrayi olagan ustu durumlarda desteklemek icin.

Bir destek daha var, ki o da agirliginizi ayni anda sol peg e vermek. Ve bunlari yapabilmek icin peglere ayak “top”unuzla (TOPUK DEGIL) basiyor olmaniz gerekiyor.

Bu durusun bir diger avantaji, herhangi bir sebeple panige kapilirsaniz virajda araka frene basmak gibi son derece tehlikeli bir hareketten sizi alikoymasidir. Normal suruste ise sag yada sol ayagin fren yada vites levyelerine gidip gelmesi son derece kolaydir. Aliskanlik edinmeye bakin.

Peglere ayak “top”u ile basmanin bir baska ve onemli nedeni daha var ki bunu da ozellikle enduro ve kros tarzi suruste kullaniyoruz. Yolunuzda bir kasisle. yukselti veya cukur, motorun suspansiyonuna vucudunuzla yardim etmeniz gerekir ve bunu da peglerde ayaga kalkarak yaparsiniz. Birinci dikkat edilmesi gereken sel diz ve dirseklerin hafif bukuk olmasidir ki enerjiyi yutabilsinler. Ve esas enerji yutacak olan organ ise ayak bilekleri ve bilek diz arasindaki genis kastir ki bunu da ancak peglere ayak topu ile basiyorsaniz yapabilirsiniz. Komputerin basindan ayaga kalkip bir kac kez ayak topunuzun ustunde, topugunuzu yere degdirip kaldirarak denerseniz bu kasin nasil bir islevi oldugunu kolayca gorursunuz. Ayagin ortasi ile basarsaniz bu kasi kullanamazsiniz.

Gelelim bazi ek aciklamalara...Relaks demek gevsek demek degildir, bunu biraz martial art teknigi ile anlatayim oldu olacak...elinize 20-30 cm lik bir tahta parcasi alin, bicak gibi tutun. Once bunu butun gucunuzle simsiki tutun, bir arkadasiniz da diger ucunden tutup elinizden almaya calissin. Daha kuvvetliyse, biraz kanirtirsa, burkarsa filan cekip alir.

Simdi, omuzdan baslayarak gevseyin, dirsek kirik, kucuk parmak en guclu-isaret parmagi en az guclu olacak sirayla kavrayin tahtayi. Siritin...rahat rahat nefes alip verin, "relaks" tan ne anliyorsaniz onu yapmaya calisin...hic kimse elinizden o tahta parcasini sokemez.

Bu kendo kilic tutma teknigidir. Sag el kilici dedigim gibi tutar. sag elin isaret parmagi ve bas parmak aciktir ve sadece kilicin cizecegi yorungeyi isaret eder. Sol el de ayni sekilde tutar ama fonksiyonu kesmek icin gereken basinci saglamaktir...ve kilici indirirken relaks olmazsaniz hic bir sey kesemezsiniz, yada istediginiz gibi/kadar kesemezsiniz.

Cogu motosikletcinin basina dert olan karpal tunel sendromunun baslica nedeni sizin yanlis dizayn edilmis olmaniz degil, vucudunuzu dogasina aykiri seylere zorlamanizdir. Relaks, naturel olmaya bakin. Yine tekrar...Motosiklet boynuzlarindan tutup zaptetmeye calistiginiz bir boga degil...tamamen teknik isidir.

[hido]

DD hocam. biliyosun ikiteker e-zine cikariyoruz.
sizin yazilarinizi forum ve site disinda buraya da eklesek
fena olmaz mi? bunun izin verir misiniz? telif ücreti ister misiniz vs. vs?

hidayet gürdal

p.s. gerci motosiklet baslangic egitim yazisini daha önce yayinlamistik ama...

[SilinmisUye]

D D Hocam yanlış mı okudum,
Debriyaj için sağ elimizi gerdirin sağ başparmak elcik (sağ ellemi debriyaj denemesi yapmalıyız yanlışmı okudum.)

[BachJan]

DD Amca,
Bana kursda devamlı olarak sağ ayağımın fren üzerinde olması gerektiğini öğretmişlerid. Ben yazınızdan yanlış anlamadıysam sağ ayak, ayak dayama barının üzerinde ayak topu (topuğu değil) üzerinde duracak. gerektiğinde sağ ayak fren üzerine basılacak. doğru mudur acaba?
_________________
Murat YERDEKALMAZER

[AFRO]

Sevgili DD. (Güzin Abla) Yoğun trafikte öyle anlar oluyorki, aniden fren yapmam gerekebiliyor. Özellikle kışlık eldivenlerim takılıyken, gazdan elimi çekip, fren levyesini kavramak için zaman harcamak bana riskli geliyor. Ben de yol açıksa, yada trafik düzenli bir şekilde akıyorsa elimi frende tutmuyorrum. Ama yoğun istanbul trafiginde, işaret ve orta parmaklarımı frende tutarak kullanıyorum. Yanlış mı yapıyorum?

------------------
Tolga D.

[Donald_Duck]

[Donald_Duck]

[Tamer]

üstad şu özlü sözünü bir açıklarmısın kimse cevap veremedi bana sıkıysa sor dediler
_________________
REİS
Tamer UYSAL

O M B member

[Donald_Duck]

[Donald_Duck]

[Ilker]

[hido]

sanirim DD'nin bahsettigi kitapcik (booklet) iyi fikir!
cünkü dergide yazilar tek basina sIkIcI bir hal alabiliyo.
..
bu taslak ne zaman finalize olcak. biz buna nasil erisecegiz DD hocam?

saygilar

hido

[Donald_Duck]

[Ilker]

Hazir eller-ayaklardan bahsediyoruz, arada alakali birsey sorayim.

Motorda oturusumuz nasil olacak? Sorum enduro ve chopper kullananlar icin sacma geldi muhtemelen ama spor motor kullanicilari ne demek istedigimi anlamislardir.

Gecenlerde fark ettim, 15 dakikayi gecen kullanimlarda, ozellikle sehir icinde gidiyorsam sag avucumun icinde yorulmayla alakali agri oluyor. Sorunun iki cikis noktasindan kaynakladigini buldum:

1) Sehir icinde giderken parmaklarim surekli freni kaplar vaziyette. Aniden onume bir engel cikar da kullanmam gerekir diye. Bu yuzden avuc icim geriliyor.

2) Ikinci sebep daha onemli bir etken, motor spor tipinde oldugundan one yatik vaziyette gidiyorum. Ister istemez vucudumun ust taraf agirligi oldugu gibi kollardan gidona aktariliyor. Bu da zaten zor durumdaki sag ele iyice basinc yapip agrimasina sebep oluyor.

Cozum olarak sunlari denedim ama basarili oldugum soylenemez.

1) Sehir disinda freni kaplamadigim, gazi tum elimle tuttugum zaman sorun yok. Ellerim vucudumun agirligini zorlanmadan tasiyor. Ama sehir ici icin cozum degil elbet.

2) Panik aninda vakit kaybetmemek icin sehir icinde freni kaplamadan gitmek istemiyorum.

3) Bacaklarimla tanki sIkarak vucut agirligimi bacak+sirtima kaydirmaya calisiyorum ama dikkatimi yola verince, gene kollarima biniyor yuk. Ayrica bu stile alissam bile belimin + bacak iclerimin bu yuke ne kadar dayanabilecekleri mechul.

Anlattigim sorunun cozumunu bilen veya onerisi olan arkadaslar var mi acaba?

[Donald_Duck]

Spor tipi motorlar uzun yolculuklar icin tabiiki ergonomik acidan konforlu degil. En rahati bile 2-3 saatte dusuk hizda/sehir icinde adamin canini cikartir.

Bazi ayarlamalar yapilabilir tabii eger motor buna imkan veriyorsa.

- Avuc iclerinin gerilerek acimasi sorunu levyelerin cok acik olmasindan. Ayarlanabiliyor olmali. Ellerini rahatca gidona koydugunda parmaklarin rahatca, gerilmeden levyeleri ortebilmeli. Serviste ayarlanabilir. Belki kendi ayari da vardir ustunde.

- Spor tip motor kullananlarin neden genellikle deli gibi gittiklerini anlamissindir...Gogsune vuran ruzgar seni havaya kaldirir ve bileklere dusen yuk azalir. Yani motoru otoban tipi yollarda yorulmadan daha uzun sure kullanabilirsin.

-"handelbar riser" denilen gidon yukseltici aksesuarlar ile gidonu yukseltip kendine yaklastirabilirsin, birkac santim yeter aslinda.

-peg "lovering kit" denilen aksesuarlar ile pegleri biraz alcaltip daha fazla bacak alani yaratabilirsin.

-Motora ve trafige alistikca frenleri ortme suren azalacaktir. gercek tehlike ihtimallerini daha iyi ayirtedeceksin.

-Sele yuksekligi ayarlanabiliyorsa, diger ayarlari da denemelisin.

-Olmadi...motoru degistirip daha dik oturumlu bir enduro/standart tipe gececeksin.

Aklima baska birseyler gelirse yine yazarim...