Kayıtlı değilsiniz. Buraya tıklayarak ücretsiz kayıt olabilirsiniz.
Giris
Hala hesabınız yok mu? Hemen açabilirsiniz. Kayıtlı bir kullanıcı olarak tema yönetici, yorum ayarları ve isminizle yorum gönderme gibi avantajlara sahip olacaksınız.
Kayıt: Non 0, 0000 Mesajlar: 3352 Nerden: New York
Tarih: Çrş May 05, 2004 3:47 am Mesaj konusu: Lastik desenleri
Laf lafi, konu konuyu aciyor. Genel basligi altinda "bir kazanin ardindan" basliginda bir motosiklet kazasini incelerken motorun lastiklerinin yanlis, arazi tipi, oldugunu gordum. Uyardim, bir arkadasimiz da bu mevzuyu ayri bir baslik altina alalim cagirisi yapti, iyi oldu, o yuzden buradayiz.
Biraz "cekis" (drag,ing) ve " surtunme" (friction,ing) olaylarindan bahsetmeliyim. Bu iki kavram farkli gorunmekle beraber, "asfalt" in bakis acisindan ikisi de aynidir. Bu kavramin bileskesi "kavrama" (grip,ing) olarak bilinir.
0 dan 100 km/h a cikan bir motosikletten asfalt ne anliyorsa, 100 den 0 km/h a yavaslayan motosikletten de aynisini anlar.
Yani ne kadar buyuk surtunme istiyorsak o kadar buyuk bir yuzeye o kadar buyuk bir basinc uygulamamiz lazim.
A4 kagidi buyuklugunde bir sac parcasini asfalta koyalim, yandan itelim kayar gider. Ustune 500 kg lik bir kursun agirlik koyun yerinden kimildamaz. Gibi...surtunme son derece buyumustur.
Benzeri sekilde eger motosikleti hizlandirmak istiyorsak yine bu gerekli motor gucunu tekerlege oradan da asfalta yine bu "temas yuzeyi" ile aktaririz. Burada cm2 ye dusen HP yukardaki ornekte sac levhanin ustune koydugumuz kursun agirlik gibidir.
Yuzey ne kadar buyurse cm2 ye dusen HP o kadar duser. Dogan gorunumlu sahinlere koca lastikler takarlar araba patinajdan yerinden kalkamaz bir turlu...Yada kis rallisi yarislarinda dikkat etmissinizdir, ralli otomobil lastikleri ne kadar inceciktir.
Cok fazla fizik ve makine muhendisligine girmeden soyle toplayalim; motosikletimizin gucu bellidir. Bu gucu yola aktaracak yuzey de...simdi biz motosiklete dizeyninin disinda "disli" bir kros lastigi takarsak yola bastigi yuzeyi dusurmus, dolayisi ile hem cekisi hem surtunmeyi dusurmus oluyoruz.
Bu disli lastiklerin avantaji asfaltta degil, toprak/camur vb. yumusak yuzeylerde yuzey ile "sekil baglantisi" kurmasindandir. Yani bu derin cikintilar topraga "saplanir" ve "tutunur"...cekis ve surtunme icin ekstra yuzey saglanir. Ama asfaltta bu olamayacagi icin bu ekstra yuzey ise yaramaz.
Asfalt icin en iyi cekis ve surtunme saglayan lastik tipi "slick" denilen tamamen duz, hic dissiz lastiklerdir. Dolayisi ile yariscilarin tercihi bu tur lastiklerdir. Ne zamana kadar? Tabii ki ilk yagmur damlalari gorununceye kadar.
Lastiklerdeki kanallar, ve desenlerin birinci fonksiyonu lastigin altinda kalan suyu drene etmek, bosaltmak ve akuaplaning olayinin onune gecmektir.
Bir diger fonksiyon ise lastigi sogutmak.
Yine arazi tipi lastiklere donecek olursak, gerci bu tip lastiklerde koca koca kanallar vardir ama bu koca kanallar suyu efektif bir sekilde drene edemez yuksek hizlarda, fonksiyonlari baskadir.
Ozetlemek gerekirse, asfalt oncelikli bir surucu iseniz lastikleriniz kesinlikle asfalt lastigi olmalidir. Enduro suruculeri ise arazi tipi lastik takmali ama asfaltta diken ustunde, dikkatli ve YAVAS kullanmalilar. Bu tur lastiklerin ustunde azami kullanma hizi yazar. (bknz.Ikiteker Nisan dergisi) Bunu asmayin, ki o arazideki hizdir.
Kros lastikliler zaten asfalta (normal trafige) kanunen cikamaz ama, cikarsa da yine cok cok dikkatli olmalilar.
Cok kisa olarak cok amacli enduro turing lastiklerinden de bahsetmek lazim. Son yillarda enduro-turing tip motorlarin begeni toplamasi ve meraklilarinin artmasi ile ortaya ciktiu bu lastikler. Bu meraklilar nadiren toprak yollara cikiyor, ve genellikle asfaltta suruyor dolayisi ile enduro tip lastiklerle hayatlarini tehlikeye sokuyolardi. Yanlis hatirlamiyorsam Metzeler ve Pirelli nin calismalari ile ilk enduro turing lastikleri uretildi.
Bu lastikler asfalt agirliklidir. Arazide de kullanilir. Fakat devekusu gibi ne deve ne kustur bunlar. Her iki yol tipinde de aracinizin limitlerini zorlamayin bunlarla. Ciddi enduro yapacaksaniz, bir cift yedek janta takili enduro lastigi, yok safi asfaltta "supermoto"-"motard" yapacaksaniz da yine motard cilar gibi hakiki asfalt performans lastigi takin.
Iste bir Arazi tipi lastik
Asfalta temas yuzeyinin ne kadar kucuk oldugunu gozunuzun onune getirin.
Bu da bir "cok amacli" -multipurpose- enduro-turing lastigi. Kanal derinlik ve genisliginin yumusak yuzeylerle sekil baglantisi kurmayi amacladigini goruyorsunuz. Ayni zamanda kanallar normal seyir hizlarinda suyu drene edecek sekilde...
Bu da safkan bir asfalt lastigi iste. Kanallar yuksek hizda su bosaltmaya gore, azami yuzey asfalta basiyor.
Bu da maksimum performans, maksimum grip, yani yaris lastigi. Kanal mi? ne kanali...
O ustunde gordugunuz kucuk delikler (kuyucuklar diyeyim) ne kadar lastiginiz kaldigini olcmek icin kullaniliyor. O delikler gorunmez olunca lastik atilip, yenisi takiliyor. Tak yarislik omru var.
uzun zaman önce servis hizmeti aldigim usta bir sohbette, türkiye'deki racingcilerin (SS kullananlarin yani) acayip oldugunu söylemisti. "Neden?" diye sorunca, "15-20 milyarlik motorlara binip, bana cikma lastik soruyorlar" demisti.
DD "lastik atilip, yenisi takiliyor" deyince aklima geldi. türkiye'de "recycling" adina sevindirici bir durum
Kayıt: Aug 13, 2003 Mesajlar: 2531 Nerden: Bruksel
Tarih: Çrş May 05, 2004 8:07 am Mesaj konusu: Re: Lastik desenleri
Donald_Duck demiş ki:
Yuzey ne kadar buyurse cm2 ye dusen HP o kadar duser. Dogan gorunumlu sahinlere koca lastikler takarlar araba patinajdan yerinden kalkamaz bir turlu...Yada kis rallisi yarislarinda dikkat etmissinizdir, ralli otomobil lastikleri ne kadar inceciktir.
Hocam burada klavye kacmis galiba, ufak bir duzeltme yapayim izninle. Dogan gorunumlu Sahin'lere koca lastik takarsan
1) Koca = Buyuk taban diyelim, aracin agirligi degismez kabul edersek (muhendislik yaklasimi, ekstra lastik agirligini ihmal edelim) toplam surtunme alani artacaktir. Birim alana uygulanan basinc azalsa bile HP'lerin yola tutunmasini saglayan toplam surtunme artacak, arac daha az patinaja dusecektir. Araclarin kuvveti arttikca (ozellikle arka) tekerlek genisliginin artmasinin sebebi ilk iki viteste surekli patinaja dusmesin diyedir. Aksi olsa idi drag yarislarina katilan binlerce beygirlik arabalarda incecik lastikler gormemiz gerekirdi ki tam tersi durum soz konusu.
2) Koca = buyuk jantli lastik dersek, o zaman atalet sorunu yuzunden gene yerinden kalkamaz. Hatta ilk ivmelenme hissedilir derecede duser. Normalde 17inc'le donatilan Honda Type-R'lar drag yarislarina girerken genis tabanli 15inc'lik jantlarla donatilir.
Islak zemin ve kar lastiklerinin dar tabanli olmasinin sebebi de birim alana yapilan basinci arttirip su tabakasini yarmak (aquaplaning'i onlemek) veya kar/buz tabakasinin derinine inip kavrama saglamak icindir. _________________ Entia non sunt multiplicanda praetar necessitatem¹...
Ilker Eryilmaz
2004 Suzuki SV650 S
Belcika/Bruksel
Siteye ilk üye olduğum dönemlerde lastik deseni ile ilgili bayağı bir kafa ağrıtmıştım.. Ki halen kafamda bazı sorular mevcut..
Sorun aslında üretici firmaların kendi ürünlerini anlatım tarzından kaynaklanıyor ya.. neyse..
Ben şu an Metzeler ME 880 Marathon kullanıyorum..
Aşağıdaki lastikler kullanım amacı ve bazı spesifik özelliklerine göre farklılık göstersede Cruising/Touring/Sport Touring/Road lastiği olarak lanse edilmişler..
sıkı bir karşılaştırma yapmak gerekir ise;
METZELER ME 88 Marathon
METZELER Marathon ML2
METZELER ME 880 Marathon
ile
MICHELIN COMANDER
MICHELIN MADCAM 90x
MICHELIN MADCAM 50x
Teknik bilgileri dediğim gibi firmaların kendi anlatımlarına göre farklılık gösteriyor.
Kimisi için yük'te sorun çıkarmaz gibi ibareler bulunurken kimisi içinde güvenli viraj alıyor gibi ibarelerde var..
Desenlerin tabiiki kendi içinde farklılıkları vardır.. Ama düz mantık test yapsak.. Yani iki motor aynı marka, aynı model, aynı km, aynı yol, aynı sürücü aynı vs.. vs.. Tek fark lastik deseni..
İkisi yan yana giderlen bir su birikintisinden geçerken hangisine ne olur..
Bu arada Metzelerin sitesinde YAMAHA Vmax için özel yapıldığı söylenen bir lastik de
miş.. (special ‘V’ speed rating for Yamaha V-Max) der amcalar..
Bir başka motor için bu şekilde bir ibare var mı onuda merak ediyorum.. Yoksa ne kötü.. _________________ Hasan Deniz
[hasbehas]
O RH+ / Kuşadası
http://hasbehas.blogspot.com
----------------------------------
Bir problemi çözmenin en iyi yolu.. O probleme hiç girmemektir...!!
Lastikle ilgili verilen bilgiler işe yarar ancak bu lastiklere nitrojen gazı ile şişirilmesi konusu çok konuşulmasına rağmen net olarak yararlı olup olmadığı konusu netleşmedi. Lastiklere nitrojen gazı ile şişirmek doğrumu.
Yararları ve zararları nelerdir.
Yuzey ne kadar buyurse cm2 ye dusen HP o kadar duser. Dogan gorunumlu sahinlere koca lastikler takarlar araba patinajdan yerinden kalkamaz bir turlu...Yada kis rallisi yarislarinda dikkat etmissinizdir, ralli otomobil lastikleri ne kadar inceciktir.
Hocam burada klavye kacmis galiba, ufak bir duzeltme yapayim izninle. Dogan gorunumlu Sahin'lere koca lastik takarsan......8<.
Ilker dedigin dogru, yerinde bir duzeltme, sagol.
Genis tabanli (yani ongorulen dizaynin disinda) lastikler kalkista tabii ki yararli. Yukardaki ilk yazimdaki formule goz atacak olursaniz anlasiliyor zaten. Yuzey buyuyor, agirlik zaten var, bir de cm2 ye HP yukluyorsunuz dolayisi ile surtunme arttikca artiyor. Patinaj olasiligi dusuyor.
Ancak normal kullanimda, yani drag yariscisi degilseniz, "cm2 ye dusenHP" ortadan kalktigi icin "cm2 ye dusen agirlik" araci yolda tuatmayacak kadar kucuk bir deger duser ve arac virajlarda savrulur.
O yuzden aracinizin dizayni disinda genis tabanli lastiklerle dolasmak biz motosikletciler icin cok tehlikeli.
-------------
Kar buz ralli lastikleri konusunda mutabikiz zaten..
-----------------------
GSedat,
Bu konu bir tartisildiydi ama bulamadim. Her neyse...kisaca benim fikrim:
Havanin 4/5 i azot (Nitrojen) zaten. Tamaminin azot olmasi buyuk bir fark degil.
Bu konudaki arguman, "havadakli oksijenin kaucugun oksitlemesine izin vermemesi" seklinde. Iyi de lastigin dis yuzu zaten hava ile temas halinde, ve oksitleniyor. Oksitlenmeden gorecegimiz zarar yuzeyin "taslasmasi" dir, bu da dis yuzeyde zaten oluyor, ve onune gecmek icin ya lastik hamurunda cigir acan yeni bir formul bulacak yada atmosferinde oksijen olmayan bir baska gezegene gideceksiniz..
Oksitlenmenin bir diger zarari lastigin omrunun tukenmesi, ve bence tamamen ihmal edilebilecek bir arguman. Zaten standart surucuye uc yildan, SS culara BIR YIL dan eski/yasli lastik kullanmayin diyoruz. O kadar oksijen azliginin bundaki etkisi ne olabilirki?
Kayıt: Sep 10, 2003 Mesajlar: 620 Nerden: istanbul
Tarih: Çrş May 05, 2004 5:51 pm Mesaj konusu: ...
istanbul şartlarında bir takım lastiği 1sene kullanmak gerçekten çok zor..
bir soğuk bir sıcak derken lastik sertleşiyor ve yola tutunamamaya başlıyor.. _________________ Don't be afraid of dark. Be afraid of what it hides.......
Kayıt: Dec 14, 2003 Mesajlar: 1313 Nerden: Philadelphia
Tarih: Prş May 06, 2004 10:09 pm Mesaj konusu:
Lastik konusunda ozyoz un kazasi ile ilgili konuya birseyler yazmistim, ama baktimki asil konu buraya acilmis. _________________ Akif Ersahin
BMW R1200RT
IBA #25322
DrDakar.com www.gamsizseyyah.com
Sayın DD üstad;
Sürekli kafamı kurcalayan bir konu var, çözümünü bulamadığım için daha önce soramadım ama burda da yeri gelmişken fikir alışverişinde bulunmazsak deliricem;
Öncelikle bu formülü hangi kaynaktan bulduğunu bilmiyorum, çokta merak ediyorum çünkü daha önce hiç rastlamadım.
Sürtünmenin fizik kurallarındaki formülü;
Fs=k.N=k.m.g olarak geçiyor, burada;
k=sürtünme katsayısı (yüzey pürüzlülüğüne göre değişiyor)
N=ağırlık
Formülde de görüldüğü gibi sürtünme kuvvetinin yüzey alanı (temas yüzeyi) ile bir bağlantısı yok. Hadi canım sende derseniz bunu evde basit bir deney ile herkes görebilir şöyleki;
İki adet tahta takoz alalım (boyutların; a:5, b:10, h:2 cm olduğunu varsayalım) ve bunlardan birincisinin geniş yüzeyini (5x10), diğerinin dar yüzeyini (2x10) masanın üzerine gelecek şekilde yerleştirelim. Her iki takozu da birer dinamometre ile çektiğimizde eşit F kuvveti ile hareket ettirilebildiklerini görürüz. Buradan çıkan sonuç Sürtünme Kuvvetinin yüzey alanı (temas yüzeyi) ile değişmediğidir.
Bu konuya nereden mi girdim? aslında Lise1 de sürtünme kuvvetinin yüzey alanı ile değişmediğini ilk duyduğum hocamla yaptığım uzun bir tartışmadan beri hep aklımda ama dedim ya hayla bir çözüm bulamadım,
Fizik bunu söylerken neden daha geniş ya da silik lastikli araçlar daha iyi yol tutuyor? Makul bir neden bulamazsam gözlerim açık bile gidebilirim (yazdığın formülün varsa ispatı ya da nasıl çıkarıldığı vs. en azından özelime gönderirsen çok sevinirim). _________________ İsmail HATİP
DeeLee6yüzeLLi
Kayıt: Dec 14, 2003 Mesajlar: 1313 Nerden: Philadelphia
Tarih: Cmt May 08, 2004 12:20 am Mesaj konusu:
cadaver demiş ki:
Bu konuya nereden mi girdim? aslında Lise1 de sürtünme kuvvetinin yüzey alanı ile değişmediğini ilk duyduğum hocamla yaptığım uzun bir tartışmadan beri hep aklımda ama dedim ya hayla bir çözüm bulamadım,
Bu konu derin. Bana doktora yeterlilik sinavinda bir profesor sormustu : Viskoelastik malzemelerde surtunmenin yuzey alanindan bagimsiz olmadigini ispatla diye.
Yazilan formul yani Fs= k x Fn , Coulomb Friction model i anlatiyor. Ancak lastik-yol arasindaki iliski basit bir Coulomb Friction modeliyle aciklanamiyor. Sanirim kafa karisikliginada bu neden oluyor.
cadaver demiş ki:
Fizik bunu söylerken neden daha geniş ya da silik lastikli araçlar daha iyi yol tutuyor? Makul bir neden bulamazsam gözlerim açık bile gidebilirim (yazdığın formülün varsa ispatı ya da nasıl çıkarıldığı vs. en azından özelime gönderirsen çok sevinirim).
Birincisi "genis lastikten" ote "aspect ratio" su dusuk lastikler daha iyi yol tutuyor. Yani, lastigin yanak yuksekliginin genisligine oraninin dusuk olmasi yol tutusu arttiriyor. Burada "yol tutus" tan neyi anladigimizida tanimlamak gerekiyor tabiki. Yol tutus cogunlukla "viraj kabiliyeti" yada "yanal kuvvet karakteristigi" anlaminda kullanilir. Ayrica radial lastikler icin yol tutusta belirleyici olan sey celik kusaklarin yapisidir. Dolayisiyla lastikleri karsilastirirken sadece genislikleriyle karsilastirmak mumkun degil. Genis tabanli dedigimiz ama cogunlukla dusuk "aspect ratio" yu kastettigimiz lastiklerin tasariminda kusak yapisida degisiyor ve yol tutusu bu belirliyor.
Cadaver in sordugu sanirim "yol tutus" degil kalkista neden genis lastigin daha buyuk bir kuvvet uygulayabilip, patinaj yapmadan araci hareket ettirebildigi. Lastigin yere temas eden kismi deforme oluyor ve yuzeyle arasinda surtunme kuvvetinin yanina "yapisma" gibi "mekanik tutunma" gibi farkli bilesenlerde giriyor. Surtunme kuvveti yuzey alanindan bagimsiz bile olsa bu diger iki bilesen yuzey alaniyla ilgilidir.
Bu arada, eger arabanin lastikleri ve yol yuzeyi metalden olsaydi, kalkista genis lastikle dar lastik arasinda bir fark olmazdi.
Masanin uzerinde cektigimiz takozun altina kucuk bir sakiz parcasi koyalim. Temas sadece bu sakiz parcasiyla masa arasinda olsun. Sonrada buyuk bir sakiz parcasi koyalim. Dinamometrede farkli degerler okuruz. _________________ Akif Ersahin
BMW R1200RT
IBA #25322
DrDakar.com www.gamsizseyyah.com
Bu forumda yeni konular açamazsınız Bu forumdaki mesajlara cevap veremezsiniz Bu forumdaki mesajlarınızı değiştiremezsiniz Bu forumdaki mesajlarınızı silemezsiniz Bu forumdaki anketlerde oy kullanamazsınız
Yardım
Arama
Kullanıcı Grupları
Profil
Özel mesajlarınızı kontrol etmek için giriş yapın
Giriş
gibi ibareler bulunurken kimisi içinde güvenli viraj alıyor gibi ibarelerde var..
